|
ANTRENMAN
• Antrenman organizmada fonksiyonel ve morfolojik değişmeler sağlayan ve sporcuda verimin yükseltilmesi amacıyla belirli zaman aralıkları ile uygulanan yüklenmelerin tümüdür. (Holmann)
• Antrenman; fizik ve moral gücün, teknik ve taktik becerilerin organik ve psikolojik yüklenmelerle düzeltilmesi ve en üst düzeye getirilmesi amaçlarına yönelik bir eğitim sürecidir.(Sevim)
• Antrenman sportif performansın arttırılması sürecinde uygulanan önlemler topluluğuna verilen addır.(Çetin)
Antrenmanla gelişimi amaçlanan özellikler
• Kuvvet, dayanıklılık, sürat, hareketlilik ve beceri
• Teknik, taktik ve oyun anlayışı
• Kişilik gelişimi ve eğitimi
• Sosyal özelliklerin ve davranışların gelişimi
• Psikolojik hazırlık ve zihinsel gelişim
Antrenmanın içeriği
• Amacına yönelik uygulanan alıştırmalar
1- genel geliştirici alıştırmalar
2- özel alıştırmalar
3- yarışma alıştırmaları
Antrenman metotları
• Öngörülen antrenman amaçlarına ulaşmak için genellikle spor uygulamalarından geliştirilen planlı ve programlı uygulamalardır.
Antrenmanın yönlendirilmesindeki aşamalar
• 1. Basamak: mevcut antrenman durumunun tespiti
• Temel antrenman dönemi; temel motorik özelliklerin geliştirilmesi, temel teknik ve taktik ilkelerin öğrenilmesi, psikolojik özeliklerin ve sosyal davranışların geliştirilmesi
• Gelişim antrenman dönemi; üs düzey spor verimine basamaklı olarak ulaşılmaya çalışılır. Genel ve özel kondisyon düzeltilir ve geliştirilir. Teknik ve taktik eğitim, zihinsel ve psikolojik gelişim.
• Yüksek performans antrenman dönemi; branşlara özgü kondisyonel, teknik taktik, zihinsel ve psikolojik hazırlık
•2. Adım. Hedef normların konulması
Antrenman planlaması yapılır.
•Birkaç yıllık plan
•Yılık antrenman peryotlaması
•Haftalık ve günlük planlar
•3. Adım. Antrenman çalışması
-genel antrenman çalışmaları
-Özel antrenman çalışmaları
-Müsabaka çalışmaları
-Kontrol
•Antrenman sırasındaki çalışmalar
-temel motorik özelliklere yönelik çalışmalar
-Teknik motor kondisyon yeteneğe yönelik çalışmalar
-Taktik
-Kişilik ve iradi güç çalışmaları
•4. Adım: antrenman ve müsabaka kontrolleri
•Değerlendirme ve geri bildirim
•
Performans nedir ? Bir fiziksel aktivite sırasında, o fiziksel aktivitenin gerektirdiği fizyolojik, biyomekanik ve psikolojik verime “performans” adı verilir. Bu verimin yarışma sırasında ortaya koyulabilme düzeyi de performansın düzeyi hakkında bilgi verir.
Performansı etkileyen faktörler nelerdir?
Performansı oluşturan öğeler Astrand ve Rodalh’a göre
üç ana başlık altında toplanır. Bunlar sırasıyla şunlardır:
a-Enerji oluşumu (aerobik-anaerobik),
b-Nöro-müsküler(sinir-kas) ileti,
c-Psikolojik faktörler (motivasyon)
Performansı etkileyen iç faktörler şunlardır:
a. Antrenman düzeyi, b. Yaş, c. cinsiyet.
d. Fiziksel uygunluk e. Irksal faktörler,
f. Stres düzeyi, g. Motivasyon durumu,
h. Beslenme ve ergonomik destekleyiciler,
j. Sağlık durumu, k. İlaç kullanımı
Dış faktörler veya eksternal faktörler ise şunlardır:
a.İrtifa, b. Nem
c. Sıcaklık, d. Zemini durumu
ANTRENMANIN ORGANİZMAYA ETKİSİ
Antrenman Ve Kas Sistemi
Kasın yapısal ünite ve bağ dokuları
• Kas lifi--------- endomisyum
• Fasikül--------- perimisyum
• Kas dokusu----- epimisyum
Kasların ortak özellikleri
• Uyarılabilme
• İletebilme
• Kasılabilme
• Esnek
• Vizikozite özeliği
• Uyarılabilen özelikteki kas hücrelerinin bir araya gelmesiyle oluşan kas doku uyarıları zar yüzeyleri boyunca iletebilme ve bu elektriksel değişiklik ile mekanik olarak kasılabilme veya boylarını kısaltabilme yeteneğine sahiptir.
Kas çeşitleri
• Düz kaslar
• İskelet kası
• Kalp kası
Düz kaslar
• Otonom sinir sistemi tarafından uyarılr
• istem dışı kasılr
• aktin ve myozin flamentlerinin rastgele bir dağılım gösterir.
Kan damarları, iç organlar bağırsak vb. organlarda bulunurlar.
Çizgili kaslar
• Çizgili görünümdedir
• istemli kasılan kaslardır.
• Somatik sinir sistemi tarafından uyarılır.
• Kasılmalarla hareketler meydana getirirler
Kalp kası
• Yapısal açıdan iskelet kaslarına benzerler
• çizgili görünürler
• Fonksiyonel açıdan düz kaslara benzerler
• Otonom sinir sistemi tarafından kontrol edilirler.
Kas kasılma türleri
• İzometrik; aynı boyda
• İzotonik; aynı gerilimde
- Eksantrik
- konsantrik
• Oksotonik; karışık
Kas lif tipleri
• Beyaz lif tipi (FT)
• Kırmızı lif tipi (ST)
İskelet kasının fonksiyonları
• Hareket
• Koruma
• Isı üretimi
• Mekanik iş yapabilme
• Postürü sağlama
Myofibril ve myoflamentler
• Aktin
• miyozin
ANTRENMANIN KASLAR ÜZERİNE ETKİSİ
• Kas kuvveti
• Hipertrofi
• Daha iyi bir kan dolaşımı
• Kılcallanma
• ATP-PC depolarında artma
• Glikojen depolarında artma
• Kasılma hızı
Kasın enerji oluşumu
• Anaerobik sistem
-ATP-PC
-laktik asit sistem
• Aerobik sistem
ANTRENMANIN VE DOLAŞIM SİSTEMİ
Dolaşım sistemi kalp, kan ve kan damarlarından oluşmuştur. Dolaşım sistemi kanın damarlar içerisinde belli basınç altında dolaşarak hücrelerin madde alışverişini , beslenmesini, onarımını, sıcaklığın vücuda dağılımını hormanlarla birlikte çeşitli maddelerin ve gazların taşınmasını sağlar
kalp
• Miyokard
• Uyarılması
• Bölümleri
• Sistematik dolaşım
• Pulmoner dolaşım
• Arterler
• Venler
• Kılcal damarlar
Antrenmanın dolaşım sistemi üzerine etkisi
• Kalp atım hızı
• Kalp debisi
• Kalp hipertrofisi
• Kan volümü
• Hemoglobin miktarı
• Kan basıncı
Solunum sistemi ve antrenman
• Solunum
• Solunum sistemi
• Pulmoner ventilasyon
• Alveoler ventilasyon
Antrenmanın solunum sistemine etkisi
• 1-Akut değişimler
• 2- kronik değişimler
• Solunum volümü
• Frekansı
• O2 difüzyon kapasitesi
• Akciğerlerdeki kılcalanma
SPORTİF OYUNLARDA KULLANILAN ANTRENMAN METOTLARI
ï¬ PİRAMİDAL METOT:
Maksimal kuvveti belirlenir ve yüklenmenin yoğunluğu buna göre ayarlanır. Geliştirilmesi istenen kuvvet türüne göre yüklenme şiddeti, yoğunluğu, tekrar sayısı ve temposu değiştirilir
2. İSTASYON ÇALIŞMALARI
Kas guruplarına değişmeli yüklenme uygulanacak biçimde istasyonlar kurulur. İstasyon çalışmaları süre ve tekrar metodu ile uygulanır. Süre metodunda yapılacak çalışmada alıştırmanın süresi ve dinlenme aralıkları önceden belirlenir. Tekrar metodunda ise alıştırmaların tekrar sayısı istasyonlar için belirlenir.
3 DALGASAL METOT
Yüklenme sabit kalırken uygulama sayısı dalgasal olarak yükselme ve alçalma gösterir. Aynı yüklenme yoğunluğunda az tekrardan çok tekrara, sonrasında ise çok tekrardan az tekrara doğru bir dalgalanma olabileceği gibi çok tekrardan aza, daha sonra az tekrardan çok tekrara doğruda uygulanabilir.
SERİ METOT
• Yüklenme yoğunluğu ve alıştırmaların uygulama sayısı sabit kalır.
KAS YAPICI MAKSİMAL KUVVET ANTRENMAN METODU
• Uzun yüklenme süresinde yani fazla tekrar sayısında az ve orta dirençlerle çalışılmasıdır. Yüklenme yoğunluğu maksimal kuvvetin % 40-60 , tekrar sayısı 8-12, akıcı ve yavaş tempo, yeni başlayanlar için 2-4 seri, üst düzey sporcular için 4-6 seri, seri aralarında sporcuların antrenman durumuna göre 3 dakika dinlenme verilir.
• KAS İÇİ KOORDİNASYONU ANTRENMANI
Temel ilke olarak yüklenme yoğunluğu yüksek, tekrar sayısı az, hareketler akıcı ve seri sayısı fazladır. Dinlenme seri arası 1-2 dakikadır.
KOMBİNE MAKSİMAL KUVVET ANTRENMAN METODU
• Kas yapıcı maksimal kuvvet antrenmanı ile kas içi koordinasyon antrenmanı kombine edilir..
TEMEL MOTORİK ÖZELLİKLER
• Kuvvet
• Sürat
• Dayanıklılık
• Koordinasyon
• Hareketlilik
Sürat
• Sporcunun kendisini en yüksek hızda biryerden bir yere hareket ettirmesidir.
• Farklı dirençler söz konusu iken hareketleri en hızlı şekilde yapabilmektir
• Temelde ikiye ayrılır
ï¬ Devirli sporlarda sürat
ï¬ Devirsiz sporlarda sürat
Antrenman bilimi açısından
• Reaksiyon sürati
• Sprint sürati
• Teknik bir hareketin uygulamasındaki sürat
• Süratte devamlılık
Sürati etkileyen faktörler
• Vücudun fonksiyonları
• Antrenman organizmada fonksiyonel ve morfolojik değişmeler sağlayan ve sporcuda verimin yükseltilmesi amacıyla belirli zaman aralıkları ile uygulanan yüklenmelerin tümüdür. (Holmann)
• Antrenman; fizik ve moral gücün, teknik ve taktik becerilerin organik ve psikolojik yüklenmelerle düzeltilmesi ve en üst düzeye getirilmesi amaçlarına yönelik bir eğitim sürecidir.(Sevim)
• Antrenman sportif performansın arttırılması sürecinde uygulanan önlemler topluluğuna verilen addır.(Çetin)
Antrenmanla gelişimi amaçlanan özellikler
• Kuvvet, dayanıklılık, sürat, hareketlilik ve beceri
• Teknik, taktik ve oyun anlayışı
• Kişilik gelişimi ve eğitimi
• Sosyal özelliklerin ve davranışların gelişimi
• Psikolojik hazırlık ve zihinsel gelişim
Antrenmanın içeriği
• Amacına yönelik uygulanan alıştırmalar
1- genel geliştirici alıştırmalar
2- özel alıştırmalar
3- yarışma alıştırmaları
Antrenman metotları
• Öngörülen antrenman amaçlarına ulaşmak için genellikle spor uygulamalarından geliştirilen planlı ve programlı uygulamalardır.
Antrenmanın yönlendirilmesindeki aşamalar
• 1. Basamak: mevcut antrenman durumunun tespiti
• Temel antrenman dönemi; temel motorik özelliklerin geliştirilmesi, temel teknik ve taktik ilkelerin öğrenilmesi, psikolojik özeliklerin ve sosyal davranışların geliştirilmesi
• Gelişim antrenman dönemi; üs düzey spor verimine basamaklı olarak ulaşılmaya çalışılır. Genel ve özel kondisyon düzeltilir ve geliştirilir. Teknik ve taktik eğitim, zihinsel ve psikolojik gelişim.
• Yüksek performans antrenman dönemi; branşlara özgü kondisyonel, teknik taktik, zihinsel ve psikolojik hazırlık
•2. Adım. Hedef normların konulması
Antrenman planlaması yapılır.
•Birkaç yıllık plan
•Yılık antrenman peryotlaması
•Haftalık ve günlük planlar
•3. Adım. Antrenman çalışması
-genel antrenman çalışmaları
-Özel antrenman çalışmaları
-Müsabaka çalışmaları
-Kontrol
•Antrenman sırasındaki çalışmalar
-temel motorik özelliklere yönelik çalışmalar
-Teknik motor kondisyon yeteneğe yönelik çalışmalar
-Taktik
-Kişilik ve iradi güç çalışmaları
•4. Adım: antrenman ve müsabaka kontrolleri
•Değerlendirme ve geri bildirim
•
Performans nedir ? Bir fiziksel aktivite sırasında, o fiziksel aktivitenin gerektirdiği fizyolojik, biyomekanik ve psikolojik verime “performans” adı verilir. Bu verimin yarışma sırasında ortaya koyulabilme düzeyi de performansın düzeyi hakkında bilgi verir.
Performansı etkileyen faktörler nelerdir?
Performansı oluşturan öğeler Astrand ve Rodalh’a göre
üç ana başlık altında toplanır. Bunlar sırasıyla şunlardır:
a-Enerji oluşumu (aerobik-anaerobik),
b-Nöro-müsküler(sinir-kas) ileti,
c-Psikolojik faktörler (motivasyon)
Performansı etkileyen iç faktörler şunlardır:
a. Antrenman düzeyi, b. Yaş, c. cinsiyet.
d. Fiziksel uygunluk e. Irksal faktörler,
f. Stres düzeyi, g. Motivasyon durumu,
h. Beslenme ve ergonomik destekleyiciler,
j. Sağlık durumu, k. İlaç kullanımı
Dış faktörler veya eksternal faktörler ise şunlardır:
a.İrtifa, b. Nem
c. Sıcaklık, d. Zemini durumu
ANTRENMANIN ORGANİZMAYA ETKİSİ
Antrenman Ve Kas Sistemi
Kasın yapısal ünite ve bağ dokuları
• Kas lifi--------- endomisyum
• Fasikül--------- perimisyum
• Kas dokusu----- epimisyum
Kasların ortak özellikleri
• Uyarılabilme
• İletebilme
• Kasılabilme
• Esnek
• Vizikozite özeliği
• Uyarılabilen özelikteki kas hücrelerinin bir araya gelmesiyle oluşan kas doku uyarıları zar yüzeyleri boyunca iletebilme ve bu elektriksel değişiklik ile mekanik olarak kasılabilme veya boylarını kısaltabilme yeteneğine sahiptir.
Kas çeşitleri
• Düz kaslar
• İskelet kası
• Kalp kası
Düz kaslar
• Otonom sinir sistemi tarafından uyarılr
• istem dışı kasılr
• aktin ve myozin flamentlerinin rastgele bir dağılım gösterir.
Kan damarları, iç organlar bağırsak vb. organlarda bulunurlar.
Çizgili kaslar
• Çizgili görünümdedir
• istemli kasılan kaslardır.
• Somatik sinir sistemi tarafından uyarılır.
• Kasılmalarla hareketler meydana getirirler
Kalp kası
• Yapısal açıdan iskelet kaslarına benzerler
• çizgili görünürler
• Fonksiyonel açıdan düz kaslara benzerler
• Otonom sinir sistemi tarafından kontrol edilirler.
Kas kasılma türleri
• İzometrik; aynı boyda
• İzotonik; aynı gerilimde
- Eksantrik
- konsantrik
• Oksotonik; karışık
Kas lif tipleri
• Beyaz lif tipi (FT)
• Kırmızı lif tipi (ST)
İskelet kasının fonksiyonları
• Hareket
• Koruma
• Isı üretimi
• Mekanik iş yapabilme
• Postürü sağlama
Myofibril ve myoflamentler
• Aktin
• miyozin
ANTRENMANIN KASLAR ÜZERİNE ETKİSİ
• Kas kuvveti
• Hipertrofi
• Daha iyi bir kan dolaşımı
• Kılcallanma
• ATP-PC depolarında artma
• Glikojen depolarında artma
• Kasılma hızı
Kasın enerji oluşumu
• Anaerobik sistem
-ATP-PC
-laktik asit sistem
• Aerobik sistem
ANTRENMANIN VE DOLAŞIM SİSTEMİ
Dolaşım sistemi kalp, kan ve kan damarlarından oluşmuştur. Dolaşım sistemi kanın damarlar içerisinde belli basınç altında dolaşarak hücrelerin madde alışverişini , beslenmesini, onarımını, sıcaklığın vücuda dağılımını hormanlarla birlikte çeşitli maddelerin ve gazların taşınmasını sağlar
kalp
• Miyokard
• Uyarılması
• Bölümleri
• Sistematik dolaşım
• Pulmoner dolaşım
• Arterler
• Venler
• Kılcal damarlar
Antrenmanın dolaşım sistemi üzerine etkisi
• Kalp atım hızı
• Kalp debisi
• Kalp hipertrofisi
• Kan volümü
• Hemoglobin miktarı
• Kan basıncı
Solunum sistemi ve antrenman
• Solunum
• Solunum sistemi
• Pulmoner ventilasyon
• Alveoler ventilasyon
Antrenmanın solunum sistemine etkisi
• 1-Akut değişimler
• 2- kronik değişimler
• Solunum volümü
• Frekansı
• O2 difüzyon kapasitesi
• Akciğerlerdeki kılcalanma
SPORTİF OYUNLARDA KULLANILAN ANTRENMAN METOTLARI
ï¬ PİRAMİDAL METOT:
Maksimal kuvveti belirlenir ve yüklenmenin yoğunluğu buna göre ayarlanır. Geliştirilmesi istenen kuvvet türüne göre yüklenme şiddeti, yoğunluğu, tekrar sayısı ve temposu değiştirilir
2. İSTASYON ÇALIŞMALARI
Kas guruplarına değişmeli yüklenme uygulanacak biçimde istasyonlar kurulur. İstasyon çalışmaları süre ve tekrar metodu ile uygulanır. Süre metodunda yapılacak çalışmada alıştırmanın süresi ve dinlenme aralıkları önceden belirlenir. Tekrar metodunda ise alıştırmaların tekrar sayısı istasyonlar için belirlenir.
3 DALGASAL METOT
Yüklenme sabit kalırken uygulama sayısı dalgasal olarak yükselme ve alçalma gösterir. Aynı yüklenme yoğunluğunda az tekrardan çok tekrara, sonrasında ise çok tekrardan az tekrara doğru bir dalgalanma olabileceği gibi çok tekrardan aza, daha sonra az tekrardan çok tekrara doğruda uygulanabilir.
SERİ METOT
• Yüklenme yoğunluğu ve alıştırmaların uygulama sayısı sabit kalır.
KAS YAPICI MAKSİMAL KUVVET ANTRENMAN METODU
• Uzun yüklenme süresinde yani fazla tekrar sayısında az ve orta dirençlerle çalışılmasıdır. Yüklenme yoğunluğu maksimal kuvvetin % 40-60 , tekrar sayısı 8-12, akıcı ve yavaş tempo, yeni başlayanlar için 2-4 seri, üst düzey sporcular için 4-6 seri, seri aralarında sporcuların antrenman durumuna göre 3 dakika dinlenme verilir.
• KAS İÇİ KOORDİNASYONU ANTRENMANI
Temel ilke olarak yüklenme yoğunluğu yüksek, tekrar sayısı az, hareketler akıcı ve seri sayısı fazladır. Dinlenme seri arası 1-2 dakikadır.
KOMBİNE MAKSİMAL KUVVET ANTRENMAN METODU
• Kas yapıcı maksimal kuvvet antrenmanı ile kas içi koordinasyon antrenmanı kombine edilir..
TEMEL MOTORİK ÖZELLİKLER
• Kuvvet
• Sürat
• Dayanıklılık
• Koordinasyon
• Hareketlilik
Sürat
• Sporcunun kendisini en yüksek hızda biryerden bir yere hareket ettirmesidir.
• Farklı dirençler söz konusu iken hareketleri en hızlı şekilde yapabilmektir
• Temelde ikiye ayrılır
ï¬ Devirli sporlarda sürat
ï¬ Devirsiz sporlarda sürat
Antrenman bilimi açısından
• Reaksiyon sürati
• Sprint sürati
• Teknik bir hareketin uygulamasındaki sürat
• Süratte devamlılık
Sürati etkileyen faktörler
• Vücudun fonksiyonları